Project “Sporen Nalaten” 2014 (ingezonden stuk)

In de gemeente Gennep zijn, door de Stichting “Sporen Nalaten”, op acht locaties beelden geplaatst: drie grote en vijf kleinere. De kleine beelden zien eruit als de top van de grotere. Allemaal refereren ze aan Maria Roepaan en de Sint Augustinusstichting.
 

Twee grote intramurale instellingen voor mensen met een verstandelijke beperking die respectievelijk in 1951 en 1957 hun deuren in deze gemeente openden. In de loop der jaren kregen hier vele duizenden cliënten zorg geboden door de vele mannen en vrouwen die er hebben gewerkt. De instellingen hebben in grote mate bijgedragen aan het woon-en leefklimaat van de gemeente Gennep. Vanaf de jaren negentig kwam de vermaatschappelijking op gang en zijn de cliënten van de instellingen verhuisd naar kleinschalige woon- en werkplekken in Gennep en in verschillende plaatsen in de regio Noordoost Noord Brabant, Zuid Gelderland en Noord Limburg.

Geschiedenis bewaren.

De ‘oude’ instellingen fuseerden. Gingen aanvankelijk samen verder onder de naam Saamvliet die enkele jaren later veranderde in Vizier. De huidige naam van de instelling is Dichterbij. De cliënten wonen voor een groot deel in gewone huizen in gewone straten. Een klein deel huist in kleine woningen aan de Stiemensweg op het terrein waar vroeger de grote gebouwen van de Augustinusstichting stonden. De grote instellingsterreinen zijn ontmanteld en de beelden zijn de sporen van een belangrijke ontwikkeling in de geschiedenis die voorbij en afgesloten is. Het is belangrijk dat deze geschiedenis voor komende generaties wordt bewaard en herkenbaar blijft. Niet alleen voor de gemeenschap in Gennep als belangrijke levensader maar ook voor de geschiedenis van de gehandicaptenzorg als geheel. Werken aan de toekomst is bouwen op het verleden.

De bekende Gennepse kunstenaar Richard Smeets heeft met deze beelden een vorm gevonden die de herkenbaarheid van het verleden oproept, mensen uitnodigt om daar deelgenoot van te zijn en ze de gelegenheid geeft actief en wellicht sportief naar dat verleden op zoek te gaan.

Luisteren naar Fluisteren

De beelden staan op plekken die verbonden zijn met de geschiedenis van Maria Roepaan en de Sint Augustinusstichting in samenhang met wandel- en fietsroutes die in de gemeente Gennep zijn uitgezet. Op deze website kan nog eens teruggekeken worden naar een tijd waarin velen leefden en werkten voor en met mensen met een verstandelijke beperking. Een tijd waarin begrippen als ‘barmhartigheid’ en ‘solidariteit’ belangrijke thema’s waren.

De woorden: “Luisteren naar Fluisteren”, die terug te vinden zijn op de sokkels van de grote beelden verwijzen naar een uitspraak van de arts Gerrit van der Most die van 1956 tot 1970 geneesheer-directeur van Maria Roepaan was.

Over de beelden

In eerste instantie zijn de vijf kleine beelden markeringen in het landschap, verwijzingen naar de aanwezigheid van de instituten Maria Roepaan en de St. Augustinusstichting. De beelden zijn identiek en vormen de top van drie grote beelden, die eveneens op een aantal markante plaatsen in de gemeente Gennep staan. De kleine beelden zijn opgebouwd uit de ‘bouwstenen’ zoals we die kennen uit de oude blokkendoos. De kubus, de cilinder en de driehoek. De kubus is beschadigd, er ontbreekt een stukje, verwijzing naar de gehandicapte mens, of de zwakkere in onze samenleving. Maar hij is wèl een wezenlijk onderdeel van de stapeling (symbool voor onze samenleving). Verder bestaat de stapeling uit nog drie onderdelen namelijk:

• stelten; verwijzing naar sport, spel en lichamelijke ontwikkeling;
• een trommel; als symbool voor creativiteit en cultuur;
• de ‘spaghetti slingers’ die gevormd worden uit de drie eerste letters uit ons alfabet, ze verwijzen naar scholing en geestelijke ontwikkeling.

De drie grote beelden, symboliseren de solide basis van onze beschaving. Altijd in ontwikkeling. Een dynamische wereld in de steigers, maar altijd drager en verantwoordelijk voor lichamelijke-, geestelijke- en culturele waarden, die onontbeerlijk zijn voor een eerlijke en evenwichtige maatschappij.

Materiaalkeuze

De beelden zijn opgebouwd uit cortenstaal, een materiaal dat verweerd, laat zien dat de tand des tijds ook aan dit materiaal niet voorbijgaat. Desondanks houdt het stand en met de jaren wordt het alleen maar mooier. De transparante kunststof panelen die als het ware los komen van de stalen ondergrond dienen enerzijds als drager van informatie omtrent de aanwezigheid van genoemde instituten, anderzijds vormen zij een wezenlijk onderdeel van het beeld en versterken zij nogmaals de keuze voor het gebruikte materiaal.

Het cortenstaal, massief, degelijk, constructief en het, kunststof; transparant, licht en vluchtig. Beide eigenschappen die aan de basis staan van een, in ontwikkeling zijnde, zorgzame samenleving. Op de plexiglaspanelen bij de grote beelden zijn details te zien van de deelnemers van Atelier Kunstschat aan de Markt in Gennep. Zij wonen allen bij Dichterbij. In het kader van dagbesteding werken zij aan kunstzinnige producten.

Waar staan de beelden?

De beelden zijn te vinden op de onderstaande plaatsen:

• hoek Heijenseweg / Stiemensweg Gennep
• Zandstraat (bij de Aldi)
• plantsoen aan het Raadhuisplein te Ottersum
• rotonde Brabantweg / Heijenseweg
• Kleefseweg 9 te Ottersum
• kruispunt Duits lijntje / Siebengewaldseweg te Ottersum
• plein gelegen aan de Torenstraat te Gennep
• Hoofdstraat / Heijkampseweg te Heijen.

Sponsoren

Dankzij de volgende sponsoren heeft de stichting de beelden kunnen realiseren:

• Stichting SamenLeven
• Stichting Dichterbij
• TKH Mextal.

Stichting Sporen Nalaten is opgericht in 2012 en beëindigd in 2014.